Różyczka

Różyczka wrodzona (różyczka w ciąży)

Zakażenie płodu wirusem różyczki następuje podczas wiremii u matki, a zarazki przedostają się do płodu przez łożysko. Do zarażenia płodu dochodzi najczęściej w przypadku pierwotnego zakażenia organizmu matki. Ponowna infekcja niesie ze sobą minimalne ryzyko zakażenia płodu. Wystąpienie poważnych powikłań w przebiegu ciąży jest tym większe im wcześniej doszło do zachorowania. Zakażenie w pierwszym trymestrze ciąży często prowadzi do obumarcia płodu i/lub poronienia, zaś w późniejszym okresie do wystąpienia wielu wad wrodzonych. Dane na temat występowania różyczki wrodzonej u dzieci urodzonych przez chorujące na różyczkę matki mogą być niedoszacowane. Część zaburzeń ma niewielkie nasilenie, a prawidłowe rozpoznanie ustalane jest z dużym opóźnieniem.

Mechanizm powstawania wad u płodu jest dwojaki. Wirus różyczki z jednej strony zaburza organogenezę, czyli proces naturalnego kształtowania się organów wewnętrznych u płodu, a z drugiej wywołuje zmiany zapalne w narządach płodu. Dzieci z różyczką wrodzoną mogą wydalać żywe wirusy z moczem i kałem jeszcze przez wiele miesięcy po urodzeniu.

Zespół objawów klinicznych różyczki wrodzonej określa się mianem zespołu Gregga. Zaburzenia są wielonarządowe i najczęściej obejmują:

  1. Zmiany w obrębie oczu i gałek ocznych – mogą wystąpić: niedorozwój gałek ocznych (małoocze, mikroflamia), zmętnienie soczewki oka prowadzące do całkowitej lub częściowej ślepoty (zaćma), wzrost ciśnienia w gałce ocznej prowadzący do uszkodzenia nerwu wzrokowego i ślepoty (jaskra), zapalenie naczyniówki i siatkówki.
  2. Zaburzenia neurologiczne: uszkodzenie mózgu, małogłowie (mikrocefalia), zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, upośledzenie rozwoju umysłowego.
  3. Wady serca: przetrwały przewód tętniczy, ubytek przegrody międzyprzedsionkowej lub międzykomorowej serca, zwężenie tętnicy płucnej.
  4. Głuchotę ośrodkową.
  5. Upośledzony rozwój psychoruchowy.
  6. Zapalenie narządów wewnętrznych: wątroby, śledziony, nerek.
  7. Skazę małopłytkową i zmiany skórne o charakterze plamicy.
  8. Wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrastania płodu oraz zahamowanie przyrostu masy i długości ciała.

Umiarkowany i ciężki zespół różyczki wrodzonej jest bardzo łatwy do rozpoznania zaraz po porodzie. Łagodne zaburzenia w postaci wad wrodzonych serca lub niewielkiego stopnia głuchoty mogą zostać w ogóle niewykryte lub zdiagnozowane w wieku kilku miesięcy, a nawet po wielu latach.